سایت مسجد امام حسین فونت زیبای شیعه را در برای دانلود قرار داده است.
شيطان چگونه عذاب مي شود؟
همان گونه که انسان، خاک نيست، بلکه از خاک آفريده شده، شيطان نيز آتش نبوده، بلکه از آتش آفريده شده است و همان گونه که خاک مي تواند به انسان، آسيب برساند، آسيب رساندن آتش به شيطان نيز موضوعي محال و دور از ذهن نيست، چنان چه نمونه هاي بسياري وجود دارد که موادي با منشأ يکسان، بر يکديگر تأثير منفي گذاشته و به آنان آسيب مي رسانند و نيز ويژگي هاي برخي مواد، با اندک تغييري در آن، کاملاً برعکس خواهد شد.
فرد به ظاهر دانشمندي در جلسه اي که بهلول عاقل در آن شرکت داشت، اين مسئله را مطرح نمود. مدتي بعد بهلول، پيشاني آن مرد را با کلوخي هدف قرار داده و سر او را مجروح و خون آلود نمود و در پاسخ اعتراض او بيان داشت که آيا مگر اين کلوخ از خاک نيست و آيا مگر تو از خاک آفريده نشدي؟! اگر آتش نمي تواند آتش را بسوزاند، پس خاک چگونه مي تواند به خاک آسيب برساند؟[1]
براين اساس، همان گونه که انسان، خاک نيست، بلکه از خاک آفريده شده، شيطان نيز آتش نبوده، بلکه از آتش آفريده شده است و همان گونه که خاک مي تواند به انسان، آسيب برساند، آسيب رساندن آتش به شيطان نيز موضوعي محال و دور از ذهن نيست، چنان چه نمونه هاي بسياري وجود دارد که موادي با منشأ يکسان، بر يکديگر تأثير منفي گذاشته و به آنان آسيب مي رسانند و نيز ويژگي هاي برخي مواد، با اندک تغييري در آن، کاملاً برعکس خواهد شد. براي تبيين اين موضوع مناسب است به نکات زير توجه شود:
1- مي دانيم که يخ از آب تشکيل شده و آب جوش نيز همان آب است و در ترکيب مولکولي آن ها، کوچک ترين تفاوتي نيست، اما اگر يخ را در مجاورت آب جوش قرار دهيم، آسيب ديده و به تدريج از ميان خواهد رفت.
2- اگر از ما بپرسند که دشمن آتش چيست و با چه وسيله اي مي توان به مبارزه با آن پرداخت، بي ترديد آب را معرفي خواهيم نمود. آتش گرفتن آب، بسيار عجيب تر از آتش گرفتن آتش است! اما جالب است بدانيم که اگر آب را با عبور جريان الکتريسيته و با کمک کاتاليزور، به اجزاي تشکيل دهنده آن، يعني اکسيژن و ئيدروژن تقسيم نموده و هر کدام از اين دو عنصر را در گوشه اي نگه داري نماييم و سپس شعل? آتش را به آن ها نزديک کنيم، خواهيم ديد که قسمت اکسيژن آن شعله ور شده و قسمت ئيدروژن آن منفجر خواهد شد! و جالب تر آن که بدانيد خداوند به هر دو مورد آن در قرآن کريم، اشاره نموده و در بيان نشانه هاي قيامت، يک بار اعلام مي دارد که در آن روز درياها شعله ور خواهند شد،[2] و در جاي ديگر تصريح به منفجر شدن درياها مي نمايد![3]
برخي مفسران پيشين که در ارتباط با عناصر تشکيل دهند? آب، اطلاعي نداشتند، آتش گرفتن آب را موضوعي بسيار عجيب و تقريباً محال دانسته و بر همين اساس، براي اين آيه، توجيهات مختلفي بيان مي نمودند.[4] البته، روايتي از مولا علي (عليه السلام) وجود دارد که ايشان از فردي يهودي پرسيدند: جهنم کجاست؟ مرد يهودي پاسخ داد: دريا! امام (عليه السلام)، حرف او را تأييد نموده و فرمودند که او راست مي گويد.[5]
يک ماده يا انرژي، با تغييراتي که در آن به وجود مي آيد، قابليت هاي متفاوتي خواهد يافت و آبي که يک روز، خاموش کننده آتش به شمار مي آمد، با تغييري فيزيکي، به کمک آتش شتافته و در شعله ور نمودن و انفجار آن، تأثير مثبت خواهد گذاشت!
3- تمام گياهان با فتوسنتز، يعني با استفاده از نور خورشيد (که برگرفته از آتش است)، رشد و نمو مي يابند و حتماً مي دانيد که امروزه، در گلخانه ها، تنها با استفاده از آب و نور و حتي بدون نياز به خاک، گياهاني را پرورش مي دهند. حال پرسش ما اين است که اگر چنين گياهاني که تنها از آتش و آب تشکيل شده اند را مقابل حرارت آتش قرار دهيم، آيا آسيبي به آنان وارد نخواهد شد؟!
4- امواج مختلفي در فضا وجود دارند؛ مانند امواج منتشره توسط ماهواره ها، ايستگاه هاي راديو و تلويزيون، تلفن هاي همراه و ديگر وسائل مخابراتي و …. که فرمول هاي مشترکي بر تمام آن ها حاکم بوده و تفاوت آنان، تنها در مواردي؛ مانند فرکانس ها و طول موج هاي مختلف است.
با اين وجود، آن ها مي توانند بر هم تأثير گذار بوده و عملکرد صحيح يک ديگر را مختل نمايند!. جنگ الکترونيکي با استفاده از چنين قابليتي امکان پذير است. آيا اين پرسش مطرح نمي شود که چگونه امواج مي توانند به امواج ديگر آسيب برسانند؟! و … .
امروزه، قانوني در فيزيک وجود دارد، مبني بر اين که: ماده و انرژي، هيچ گاه از بين نخواهند رفت، بلکه دائماً از حالتي به حالت ديگر تبديل خواهند شد. به همين دليل، يک ماده يا انرژي، با تغييراتي که در آن به وجود مي آيد، قابليت هاي متفاوتي خواهد يافت و آبي که يک روز، خاموش کنند? آتش به شمار مي آمد، با تغييري فيزيکي، به کمک آتش شتافته و در شعله ور نمودن و انفجار آن، تأثير مثبت خواهد گذاشت!
پروردگاري که چنين قابليت هاي شگفت آوري در جهان طبيعت آفريده است، به راحتي مي تواند با اراد? خود و با فعل و انفعالات اندکي در خصوصيات شيطاني که از آتش آفريده شده و يا حتي تبديلش به ماده اي قابل اشتعال، او را در آتش جهنم بسوزاند: “إن ذلک علي الله يسير”؛ و اين بر خداوند آسان است.[6]
پي نوشت ها :
[1]. حسيني شاه عبدالعظيمي، حسين، تفسير اثناعشري، ج ?، ص ??، انتشارات ميقات، تهران، ???? هـ ش.
[2]. تکوير، ?، “و إذا البحار سجّرت”.
[3]. انفطار، ?، “و إذا البحار فجّرت”.
[4]. قرطبي، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج ??، ص ???، انتشارات ناصر خسرو، تهران، ???? هـ ش.
[5]. طبري، محمد بن جرير، جامع البيان في تفسير القرآن، ج ??، ص ??، دار المعرفة، بيروت، ???? هـ ق.
[6]. حج، ???
از نیمه شعبان غفلت نکنیم!
با پژوهشی در روایات ماه شعبان این یقین حاصل می شود که ممتازترین شب این ماه، شب نیمه آن است. این شب اسراری دارد و اعمالی اسراری که در عالم غیب رقم می خورد و اعمالی که برای جبران گذشته و بیمه آینده قربة الی الله می توان انجام داد و از آنها به مقدار میسور بهره برد.
با گشت و گذاری در بوستان روایات رسیده از خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام هم بخشی از آن اسرار بر ما عیان می شود و هم به دستور العمل های شفا بخشی برمی خوریم که خاندان عصمت علیهم السلام آنها را برای رشد و بالندگی بشر به او تعلیم کرده اند.
آنچه در پی می آید احادیثی اند از این سنخ که اسرار گفته اند و اعمال تعلیم کرده اند. باشد تا بدانیم و عمل کنیم و پر بکشیم. پرواز به سوی بی نهایتی که از آنجا آمده ایم و ناگزیر باید به آنجا برگردیم.
عنایتی خاص به زائران حضرت حسین علیه السلام
امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی نیمه شعبان می شود هاتفی از افق اعلی ندا می دهد که أَلَا زَائِرِی قَبْرِ الْحُسَیْنِ ارْجِعُوا مَغْفُوراً لَكُمْ وَ ثَوَابُكُمْ عَلَى رَبِّكُمْ وَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّكُمْ ای زائران قبر حسین علیه السلام شما در حالی به شهر و دیار خود برمی گردید که مورد بخشش الهی قرار گرفته اید و ثواب و اجر این زیارت شما را خداوند متعال و پیامبرش صلی الله علیه و آله بر عهده گرفتند. (کافی 4/589)
امام صادق علیه السلام فرمود: مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع لَیْلَةً مِنْ ثَلَاثٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ؛ اگر کسی در یکی از این سه شب، قبر حسین بن علی علیهماالسلام را زیارت کند خداوند متعال گناهان گذشته و آینده او را آینده او را می آمرزد. راوی عرض می کند: فدایتان شوم این سه شب، کدام شبها هستند؟ امام علیه السلام فرمودند: شب عید فطر، شب عید قربان و شب نیمه شعبان. (کتاب المزار، ص45)
امام صادق علیه السلام فرمود: مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَیْنِ ع لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ وَ لَیْلَةَ الْفِطْرِ وَ لَیْلَةَ عَرَفَةَ فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ؛ اگر کسی در یک سال حسین بن علی علیهماالسلام را در شب نیمه شعبان و شب عید فطر و شب عرفه زیارت کند خداوند متعال برای او هزار حج و هزار عمره مقبول ثبت می کند و نیز هزار نیاز دنیایی و آخرتی او نیز برآورده خواهد شد. (كتابالمزار ص50)
دو وقت ویژه برای زیارت سید الشهداء علیه السلام
محمد بن ابی نصر بزنطی می گوید از امام رضا علیه السلام پرسیدم در کدام ماه قبر شریف اباعبدالله الحسین علیه السلام را زیارت کنیم؟ حضرت فرمودند: فِی النِّصْفِ مِنْ رَجَبٍ وَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ؛ در نیمه رجب و نیمه شعبان. (كتابالمزار، ص40)
ملاقات با پیامبران الهی از نزدیک
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس دوست دارد پیامبران الهی را از نزدیک ملاقات کند؛ فَلْیَزُرْ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع فِی النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ؛ پس بر او لازم است تا در نیمه شعبان قبر حسین به علی علیهماالسلام را زیارت کند؛ چرا که در چنین روزی ارواح پیامبران علیهم السلام از خداوند متعال اجازه می گیرند تا به زیارت حسین علیه السلام مشرف شوند که خداوند متعال هم به آنها اجازه می دهد.(تهذیبالأحكام، ج6، ص48)
توصیه به احیای شب نیمه شعبان
جبرئیل علیه السلام از جانب خداوند متعال پیام آورد که یا رسول الله! شب نیمه شعبان را زنده بدار؛ امتت را هم به این کار توصیه کن. در این شب می توان با اعمال عبادی به خدا نزدیک شد چرا که این شب شبی است بس شریف و ارزشمند.
بعد اضافه کرد امشب شبی است که لَا یَدْعُو فِیهَا دَاعٍ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَهُ وَ لَا سَائِلٌ إِلَّا أُعْطِیَ وَ لَا مُسْتَغْفِرٌ إِلَّا غُفِرَ لَهُ وَ لَا تَائِبٌ إِلَّا تِیبَ عَلَیْهِ؛ هر دعایی در آن مستجاب است و به درخواست هر نیازمندی پاسخ داده می شود هر که طلب بخشش کند او را می بخشند و هر که توبه کند پذیرفته می شود. یا رسول الله محروم واقعی کسی است که از خیرات این شب محروم بماند. (وسائل الشیعة، 8/104)
زنده دلی با زنده نگهداری شب نیمه شعبان
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس که شب عید و شب نیمه شعبان را زنده بدارد لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ قلب او در روزی که قلبها می میرد نخواهد مرد و هیچگاه دل مرده نخواهد شد.(ثوابالأعمال، ص77)
برترین شب بعد از شب قدر
امام صادق علیه السلام نقل می کند که از امام باقر علیه السلام در مورد فضلیت شب نیمه شعبان سوال کردند. امام علیه السلام در پاسخ فرمودند: هِیَ أَفْضَلُ لَیْلَةٍ بَعْدَ لَیْلَةِ الْقَدْرِ شب نیمه شعبان بعد از شب قدر از ارزشمندترین شبهاست. در این شب خداوند متعال فضلش را به بندگانش عطا می کند و آنها مورد آمرزش ویژه خود قرار می دهد. در این شب نهایت کوشش خود را به خرج دهید تا به خدا نزدیک شوید. چرا که در این شب خدا به خودش قسم خورده که دست نیازمندی را رد نکند مگر آنکه گناهی را در خواست کرده باشد. همانگونه که خداوند شب قدر را برای پیامبر ما صلی الله علیه و آله قرار داد این شب را هم به ما اهل بیت اختصاص داد.
حضرت ادامه دادند؛ تا آنجا که می توانید در این شب دعا کنید و خدا را بستایید اگر کسی در این شب صد بار سبحان الله و صد بار الحمد لله و صد بار الله اکبر بگوید غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَى لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ مَعَاصِیهِ وَ قَضَى لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ خداوند تمامی گناهان گذشته او را می آمرزد و نیازهای دنیا و آخرت او را برآورده می سازد. (الأمالیللطوسی، ص 29)
تعجب امیرالمومنین علیه السلام از بی تفاوتی نسبت به این شبها
امیرالمومنین علیه السلام می فرمود: یُعْجِبُنِی أَنْ یُفَرِّغَ الرَّجُلُ نَفْسَهُ فِی السَّنَةِ أَرْبَعَ لَیَالٍ در شگفتم از کسی که چهار شب از سال را به بی تفاوتی می گذراند. آن چهار شب عبارتند از: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و اولین شب از ماه رجب. (مصباحالمتهجد، ص 852)
عرضه اعمال سالانه در شب نیمه شعبان
امام صادق علیه السلام فرمود پدرم امام باقر علیه السلام می فرمود: إِنِّی أُحِبُّ أَنْ أَدُومَ عَلَى الْعَمَلِ إِذَا عَوَّدْتُهُ نَفْسِی من دوست دارم هر عمل صالحی را که انجام می دهم آنقدر در آن مداومت داشته باشم تا روحم به آن عادت کند از این رو اگر به دلایلی عمل مستحبی را انجام ندادم در اولین فرصت آن را به جا می آورم تا نفسم به آن عادت کند. برترین عمل نزد خداوند متعال عملی است که بر آن مداومت شود.
سپس فرمود: فَإِنَّ الْأَعْمَالَ تُعْرَضُ كُلَّ خَمِیسٍ وَ كُلَّ رَأْسِ شَهْرٍ وَ أَعْمَالَ السَّنَةِ تُعْرَضُ فِی النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ تمام اعمال [یک هفته] در هر پنج شنبه و [تمام اعمال یک ماه] در اول ماه [بعد] و اعمال یک سال در نیمه شعبان [به خدمت ولی عصر آن زمان] عرضه می شود. پس اگر می خواهی عملی را به نفست عادت دهی آن را یک سال ادامه بده. (بحارالأنوار، ج84، ص37)
صد فرشته در خدمت کسی که این نماز را بخواند
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: مَنْ صَلَّى لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ مِائَةَ رَكْعَةٍ بِأَلْفِ مَرَّةٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ هر که در شب نیمه شعبان صد رکعت نماز با هزار قل هو الله احد بخواند(1) روزی که قلبها می میرند قلب او نمی میرد و تا نمرده است صد فرشته را خواهد دید که خیال او را از بیم عذاب الهی آسوده می کنند به این ترتیب که سی ملک از آنها به او نوید بهشت می دهند. سی ملک دیگر او را از شیطان حفظ می کنند. سی ملک دیگر روز و شب برای او طلب بخشش می کنند و ده تای آخر هم او را در برابر مکر و حیله حیله گران و مکاران یاری می کنند. (إقبالالأعمال، ص 701)
تصمیم به فرزنددار شدن نگیرید
رسول خدا صلی الله علیه و آله در معارف خانواده ای که به امیرالمومنین علیه السلام آموخت به آن حضرت فرمود که در شب نیمه شعبان قصد فرزند داشتن نکند فَإِنَّهُ إِنْ قُضِیَ بَیْنَكُمَا وَلَدٌ یَكُونُ مُشَوَّهاً ذَا شَامَةٍ فِی شَعْرِهِ وَ وَجْهِهِ چرا که اگر نطفه ای در شب نیمه شعبان منعقد شود آن فرزند فرزندی خواهد شد بسیار زشت و بد ترکیب که در مو و صورتش لکه های رنگی وجود خواهد داشت. (علل الشرائع، ج2، ص 516)
سفارش امام رضا علیه السلام در شب نیمه شعبان
علی بن حسن فضال می گوید پدرم گفت که در مورد نیمه شعبان از امام رضا علیه السلام سوال کردم. امام فرمود: هِیَ لَیْلَةٌ یُعْتِقُ اللَّهُ فِیهَا الرِّقَابَ مِنَ النَّارِ وَ یَغْفِرُ فِیهَا الذُّنُوبَ الْكِبَارَ پرسیدم در این شب نماز خاصی واجب شده است؟ فرمود این شب عمل واجبی ندارد اما اگر دوست داشتی عمل مستحبی بجا آوری نماز جعفر طیار را بخوان و در آن بسیار ذکر خدا بگو و استغفار کن و دعا نما. زیرا پدرم مرتب می فرمود که دعا در این شب مستجاب است. عرض کردم مردم می گویند که امشب شب صکاک (صدور برات و مقدرات) است. فرمود شب صکاک، شب قدر در ماه رمضان است. (عیونأخبارالرضا علیه السلام، ج 1، ص29)
پی نوشت:
(1) به این ترتیب که پنجاه نماز دو رکعتی به جا آورد و در هر رکعت بعد از حمد ده بار سوره توحید را تکرار کند.
برترین عمل
1- قال رسول الله(ص): «... وجدنا أفضل الأعمالِ الصّلاة علیک و سقی الماءِ و حُبَّ علیٍ بن أبی طالبٍ».(1)
راوی میگوید: پس از نماز صبح، پیامبر اکرم(ص) رو به جمعیت کرد و فرمود: دیشب عمویم «حمزه» و برادرم جعفر طیّار را بخواب دیدم و از آنان پرسیدم، کدام عمل برتر است؟ آنان پاسخ دادند: ما یافتیم که برترین اعمال، صلوات بر شما، آب دادن، و محبت علی بن أبی طالب(ع) است.
2- محبوبترین عمل
2- قال رسول الله(ص): قلتُ لجبرئیل(ع)، أیّ الأعمال أحبُّ؟ قالَ: الصّلاةُ علیک یا محمّدُ و حبُّعلی بن ابی طالبٌ.(2)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: از جبرئیل پرسیدم – محبوبترین عمل، کدام است؟ پاسخ داد: صلوات و درود بر شما – و محبت علی بن أبی طالب(ع).
مواردی که باید صلوات فرستاد
خوب حال این عمل برتر و محبوب را در چه مواردی باید انجام داد ؟ این است سؤالی که در صدد پاسخش هستیم .
1- هنگام یادآوری نام پروردگار:
- عَنِ الرّضا(ع) قال: له رجلٌ ما معنی قولُهُ تعالی و ذَکر اسمَ ربّه فصلّی؟
قال: کلّما ذَکر اسمَ ربّه فصلّی علی محمّدٍ وآله(ص).(3)
مردی از امام هشتم(ع) از تفسیر آیه «وذکر اسم ربه فصلّی» سؤال کرد، امام فرمود: مراد این است که هرگاه نام پروردگار متعال، بر زبان آمد بر محمّد و آل محمّد درود و صلوات، تقدیم شود.
2- هنگام شنیدن نام پیامبر اسلام(ص)
- قال النّبیّ(ص): البخیلُ حقّاً إذا ذُکرتُ عندهُ فَلَم یُصلّ علیّ.(4)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: بخیل واقعی کسی است که نام مرا بشنود و بر من «صلوات» نفرستد.
3- هنگام شنیدن نام سایر أنبیاء(ع)
- عن معاویةَ بن عمّارٍ قالَ: ذکرتُ عندَ أبی عبداللهِ الصّادق(ع) بعضً الأنبیاء فصلّیتُ علیه، فقال: إذا ذکرتَ أحداً منَ الانبیاء فابدَا بالصّلوة علی محمّدٍ ثمَّ علیه «صلّی اللهُ علی محمّدٍ وآله و علی جمیع الأنبیاء.(5)
معاویة بن عمّار میگوید در محضر امام صادق(ع) نام برخی از انبیاء را به میان آوردم و بر او درود و صلوات فرستادم امام فرمود: وقتی که نام یکی از انبیاء را بر زبان آوردی، اوّل بر «محمّد» صلوات بفرست و سپس بر آن نبی (و سپس امام بر زبان آورد) «صلّی الله علی محمد وآله و علی جمیع الأنبیاء» درود خدا بر محمد و آل او و بر همه انبیاء باد.
4- در آغاز دعا
- قال الصّادق(ع): إیّاکم أن یَسلَ أحدٌ منکم ربّهُ شیئاً مِن حوائج الدّنیا والآخرة حتّی یبدَأً بِالثّناء علی الله تعالی و المِدحةِ له و الصّلوة علی النِّبیِ وآله ثمّ الاعترافِ بالذّنبِ ثمّ المسئلة.(6)
امام صادق(ع) فرمود: لازم است بر هر یک از شما که هنگام اظهار حاجت در پیشگاه خداوند بزرگ، با ستایش الهی آغاز کند. و به تمجید پیامبر و آل او بپردازد. و سپس به تقصیرها و گناهان خود اعتراف کند و پس از آن «حاجت» خود را میان نهد.
5- هنگام بوییدن گل
- عن مالکٍ قالَ: ناوَلتُ الصّادق(ع) شیئاً مِنَ الرّیاحینَ فاخذه فشمَّه و وضعهُ علی عینیهِ ثمّ قال: مَن تناولَ ریحانةً فشمّها و وضعها علی عینیهِ، ثم قالَ: اللهمّ صلّ علی محمّدٍ وآل محمّدٍ لم یقَع علی الأرض حتّی یُغفر له.(7)
مالک جهنی میگوید: دسته گلی را به امام صادق(ع) داد، آن را بر گرفت و بویید و بر دیدگان نهاد و گفت کسی که گلی را ببوید و بر دیده نهد و سپس بگوید: اللهم صلّ علی محمّد وآل محمّد آن گل بر زمین نمیافتد، جز آن که خداوند، وی را بیامرزد.
6- شب جمعه
- عن النّبیّ(ص) قال: الصّدقة لیلةَ الجمعةِ و یومها بألفٍ والصّلاةُ علی محمّدٍ وآله لیلة الجمعةِ بألفٍ منَ الحسنات.(8)
پیامبر اکرم(ص) فرمود: صدقه دادن در روز جمعه و شب آن هزار برابر پاداش دارد و نیز پاداش صلوات بر محمّد وآل محمّد در شب جمعه هزار حسنه است.
7- هنگام فراموشی
- عن أبی عبدالله(ع) قال: انّ الشّیطانَ و کلَ به اختلاس الحدیثِ فیُنسیهِ مِن اعوانهِ یقالُ لهُ خلاسٌ فاذا أرادَ أحدکم أن یحدثَ بالحدیثِ فَنَسیهُ فلیدعُ الله تبارک و تعالی و لیُصلّ علی النّبیّ و لیعلنَ الخنّاس فانّه سیاتیهِ الحدیثُ إن شاء اللهُ و إن لم یذکرهُ کانَ ذکراللهِ تبارک و تعالی و الصّلاة علی النّیّ عوضاً من الحدیثِ.(9)
امام صادق(ع) فرمود: شیطان یکی از یاران خود را بر آدمی میگمارد تا آنچه را که در خاطر دارد از وی بگیرد او را به فراموشی و نسیان وا دارد و همکار شیطان که «خناّس» نام دارد به مسئولیت مربوطه، همت میگمارد پس هرگاه کسی خواست مطلبی را به نظر آورد و احساس کرد که آن را فراموش کرده است، دست به دعا بردارد و حضور آن را از خدا بخواهد و بر «محمّد وآل» او درود بفرستد و «خنّاس» (شیطان) را لعنت کند این عمل موجب ذکر و به یاد آمدن آن مسأله میگردد و اگر به یادش نیامد ذکر و یاد خدا و صلواتی را که بر زبان آورده است به جای همان مطلب فراموش شده پاداش الهی دارد.
ابن عباس مفسر معروف در تفسیر آیه «یا أیّها الذین آمنوا...» فرمود: در نماز، در مسجد و در هر جا که هستید و در خطبهی عقد ازدواج، صلوات بر او را فراموش نکنید
8- هنگام طنین (صدای) گوش
- قال رسول الله (ص): إذا ظنت اُذنُ أحدکم فلیصلّ علیّ ولیقل ذِکرالله خیر مِن ذکری.(10)
پیامبر اکرم (ص) فرمود: هنگامی که گوش کسی به صدا درآید، بر من صلوات فرستد و بگوید که یاد خدا از یاد من بهتر است.
9- خطبه ازدواج و در همهی احوال
- عن ابنِ عبّاسٍ عندَ قوله تعالی: «یاییها الّذینَ آمنوا صلّوا علیه و سلموا تسلیماً» قالَ اُثنوا علیه فی صلاتِکم و مساجدکم و فی کلّ وفی خِطبةِ النّساءِ فلا تنسَوه.(11)
ابن عباس مفسر معروف در تفسیر آیه «یا أیّها الذین آمنوا...» فرمود: در نماز، در مسجد و در هر جا که هستید و در خطبهی عقد ازدواج، صلوات بر او را فراموش نکنید.
10- هنگام از دست رفتن و یا نابودی چیزی
- قال رسول الله(ص): اذ هالک امر فقُل اللّهم صل علی محمّد وآل محمّد.(12)
پیامبر اکرم فرمود: هنگامی که چیزی از بین رفت بگو اللّهم صل علی محمّد وآل محمّد.
البته ذکر صلوات در هر حالی امری است نیکو و پسندیده و بهتر است به آن اهتمام ورزیم و از برکات بی شمارش بهره بریم.
پی نوشت ها :
1- احقاق الحق، شهید علامه نورالله ششتری، ج 7، ص 268.
3- تفسیر الصّافی، فیض کاشانی ص ... ذیل تفسیر سوره ی أعلی.
4- سفینة البحار، ماده صدا – کنزالعمال، ج 1، خبر 2142.
5- أمالی صدوق، جلسه ی 60.
16- سفینة البحار، ماده دعا.
7- لئالی الأخبار، ج 2، ص 157- نوشته تویسرکانی.
8- وسائل الشیعه، ج 5، ص 91 – حدیث چهارم.
9- مشکاة الأنوار، ص 108.
10- جلاء الإفهام، ابن قیم، ص 240، و 23، 237.
11- همان.
12- نورالثقلین، ج 3، ص 589.
عامل اصلی و زیربنایی سستی در نماز و خواب ماندن برای نماز صبح و یا هر کوتاهی ای که در زمینه دین و عبودیت پیدا می شود در ضعف ایمان است. البته همه ما کم و بیش از این عارضه رنج می بریم و ایمان کامل برای انسان مومن یک ایده آل و آرزوی نهایی است ولی باید بکوشیم هر چه بیشتر آن را تقویت نماییم. در روایت هست که ایمان ده درجه دارد و وظیفه مومن حرکت در این مسیر و افزودن به این درجات است. گناه بودن در صورتی است که اراده خودش در این زمینه دخیل باشد.
اما برای بیدار شدن شرایط ظاهری هم کمک کار است. خواندن نماز صبح در اول وقت آن شاید از نمازهای دیگر مشکل تر باشد ؛ چرا که کندن از رختخواب گرم و لذت خواب در ابتدای راه سخت است ولی نماز گزار می تواند با کمی تمرین و ممارست از منافع سحر و صبح بهره مند گردد و از فیض نماز اول وقت ( بالاخص نماز صبح ) بی نصیب نماند . پیامبر خدا ( صلی الله علیه و آله ) فرمودند : هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و مواضع خورشید اهتمام ورزد مگر اینکه آسودگی در هنگام مردن و از بین رفتن غم و اندوه ها و نجات از آتش را برایش ضمانت کنم . (میزان الحکمه / ج 7 / ص 3129)
از دست دادن سحر خیزی معلول علت های مختلفی می باشد . مهمترین عامل آن این است که انسان به درستی نمی داند هدف زندگی چیست و دین و عبادت چه نقشی در رسیدن به این هدف دارد. کسانی که هدفمند زندگی می کنند و می دانند برای چه باید دین دار بود چه بسا انگیزه بسیار قوی ای در این زمینه دارند و این مشکل را ندارند.
زندگی از نظر اسلام که دین توحیدی است فرصت خدایی شدن انسان است و هدف زندگی هم همین است. انسان مظهر خدا است و یک عمر فرصت دارد که این مظهریت خود را بالفعل کند و هر چه بیشتر صفات خدا را در خود جای دهد و پر از خدا شود و خدایی گردد. مانند آهنی که چون در کنار آتش قرار می گیرد به رنگ آتش در می آید و صفات آتش پیدا می کند از زیبایی و قدرت و حرارت و .... .
در زندگی انسان نیز فرصت های فراوانی مانند اوقات نماز و روزه و حج و خدمت به خلق خدا و مانند آن وجود دارد که همه فرصت های خدایی شدن انسان هستند. انسان خداجو تمام سعی اش این است که فرصت ها را از دست ندهد و از آن به نحو احسن برای کمال و قرب خود به خدا استفاده نماید. در این میان نماز صبح و اول وقت بسیار اهمیت دارد.
مومنین و اولیای خدا این مشکلات را ندارند دلیل آن هم روشن است. چون ایمان قوی ای دارند. باید ایمان را تقویت کنیم. با معرفت توحیدی هستی و خداوند با تسلیم. با ولایت پذیری و رابطه با اولیای خدا. از طریق رابطه با قرآن کریم. قرآن کتاب توحید است وقتی به درستی با آن رابطه نداریم و وقتی حتی آن را نمی خوانیم مشکل پیدا می کنیم. ایمانمان ضعیف می شود. هجوم فرهنگی دشمن هم که غوغا کرده. شیطان و نفس و دشمن هم فراوان داریم. چاره ای جز خودسازی نیست. خودسازی یعنی خود را از هر چه غیر خدایی است خالی کنی و پر از خدا شوی مانند بطری ای که پر از هوا است و وقتی شما آن را از آب پر می کنید هوای آن خالی و آب جای آن را می گیرد. باید اندیشه و اخلاق و علم و عمل مان توحیدی و پر از خدا شود تا راحت شویم تا انگیزه زندگی داشته باشیم و تا با اشتیاق به سوی خدا برویم و با علاقه نماز بخوانیم.
اگر چیزی به نام خواب وجود نداشت، چه اتفاقی می افتاد!! خواب و استراحت یکی دیگر از نعمت های خداوندی است که ما از آن غافل هستم. امیدواریم خداوند توفیق شکر گذاری نعمت هایش را به ما عنایت بفرماید. قرآن کریم در مورد شب و استراحت در آن می فرماید:« وَ جَعَلْنَا نَوْمَکمُْ سُبَاتًا * وَ جَعَلْنَا الَّیْلَ لِبَاسًا؛ و خواب شما را مایه آرامشتان قرار دادیم ، و شب را پوششى (براى شما)».1
درمان واقعی بیداری صبح برای نماز:
لطفا دقت کنید!! من از شما سوال می کنم آیا در مواقعی که قرار است صبح زود از خواب بلند شوید نیز نمی توانید از خواب بلند شوید؟ مانند مواقعی که برای رفتن به کوه و گردش با دوستان خود صبح زود برنامه ریزی نموده اید! یا مثلا امتحان دارید! آیا تاکنون فکر کرده اید چرا وقتی با دوستتان قرار دارید فورا بیدار می شوید و چه بسا بدون کوک کردن ساعت و از مدتها قبل از ساعت قرار خود به خود بیدار می شوید و هیچ چیزی مانع بیدار شدن شما نمی شود اما هنگامی که می خواهید نماز بخوانید و با خدا صحبت کنید و قرار ملاقات با خدا دارید اینطور نیست و هر کاری می کنید بیدار نمی شوید و اگر بیدار شدید دوباره می خوابید؟
می دانید مشکل ما چیست؟ مشکل این است که ما به قراری که با دوستمان داریم بیشتر معرفت داریم و بیشتر ایمان داریم و رابطه با دوستان را بیشتر دوست داریم تا نسبت به خداوند. مشکل در ضعف ایمان است. نمی دانیم خدا چیست و چه خاصیتی برای ما دارد. از رابطه با دوست لذت می بریم اما از رابطه با خدا لذت نمی بریم. وقتی یاد دوست را در ذهن خود کوک می کنیم بدون ساعت بیدار می شویم ولی وقتی یاد خدا را در خود کوک می کنیم نمی توانیم بیدار شویم.
این یک مشکل فنی ایمانی است. تمام کسانی که صبح بیدار می شوند و کسانی که حتی قبل از صبح بیدار می شوند و نماز شب می خوانند اینها با ساعت بیدار نمی شوند. ساعت کمک می کند ولی ساعت به انسان انگیزه نمی دهد. دستگاه انگیزشی انسان را فقط و فقط خدا تحریک می کند. تا معرفت و محبت خدا در دل انسان کوک نشود انسان نمی تواند بیدار شود. شما اگر می خواهید صبح بیدار شوید اول باید عشق خدا را در خودتان کوک کنید و بعد البته رعایت موارد زیر هم می تواند کمک کار باشد.
رعایت نکاتی که ذکر می شود بعد از کوک کردن یاد و عشق خداوند در دل می تواند شما را در بیدار شدن به موقع برای نماز صبح یاری کند .
1. هر چه معده در هنگام خواب شب سبک باشد، به هنگام صبح راحت تر می توانید از خواب برخیزید. از این رو فاصله ی 2 ساعت بین خوردن شام و خواب فاصله ی مناسبی است . البته بهتر است غذایی که میل می کنید، نیز غذایی سبک و کم حجم باشد .حضرت عیسی -علیه السلام- می فرماید : ای بنی اسرائیل! پرخوری نکنید؛ زیرا هر که زیاد بخورد، زیاد می خوابد وهر که زیاد بخوابد، کمتر نماز می خواند وهر که کمتر نماز بخواند، در زمره غافلان قلمداد می شود.2
امام صادق -علیه السلام-، در مورد سخنانی که میان حضرت یحیی -علیه السلام- و ابلیس گذشت، فرمود : یحیی به شیطان گفت: این آویزها چیست؟ شیطان گفت: اینها شهوات و امیالی است که فرزند آدم گرفتار آنها شده است. یحیی گفت: آیا چیزی از آنها برای من نیز هست؟ شیطان گفت: گاه سیر و پر می خوری و ما هم تو را از نماز و یاد خدا باز می داریم. یحیی گفت: با خدا عهد می بندم که هرگز معده خود را از غذا پر نکنم و ابلیس گفت: من هم با خدا عهد می بندم که از این پس هرگز مسلمانی را اندرز ندهم.
آن گاه امام جعفر صادق -علیه السلام- فرمود: ای حفص! با خدا عهد می بندم که جعفر و خاندان جعفر هرگز شکم های خود را از طعام انباشته نکنند....3
2. بدن انسان به خصوص در شب به خواب کافی نیاز دارد و اگر این نیاز برطرف نشود در کار روزانه و .... ایجاد خلل می کند. شب نشینی ها و خوابیدن دیر هنگام در بیدار نشدن برای نماز و یا کسالت در آن بسیار مؤثر است. معمولا ً کسانی که تا دیر وقت بیدارند، نمی توانند نماز صبح را بجا آورند. اگر هم بیدار شوند طبیعی است که نمازی با کسالت و خواب آلودگی بخوانند .
حضرت علی -علیه السلام- درباره ی آیه ی « ای کسانی که ایمان آورده اید در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا بدانید» چه می گویید پرسیدم فرموده : شما را از خواب آلودگی و چرتی است که نمی گذارد بدانید در رکوع و سجود و تکبیرتان چه می گویید .4 بنابر این دیر خوابیدن در شب ما را از درک لذتهای معنوی در سحر و نماز محروم می کند.
3. رعایت آداب خواب از جمله : وضو گرفتن خواندن سوره های توحید، ذکر صلوات، تسبیحات اربعه، تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) آیة الکرسی بخصوص خواندن آیه ی آخر سوره ی کهف و نیز توسل به امام زمان برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مؤمن را همراه با هدف و انگیزه می کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود. البته اگر بجا آوردن همه ی آداب خواب برایتان سخت است به هر میزان که مقدورتان می باشد انجام دهید .
4. در مواقعی که زنگ ساعت شما را بیدار نمی کند، بهتر است به یکی از نزدیکان سفارش کنید که شما را در ساعت مقرر بیدار کند. در ضمن برای ایجاد عادت می توانید مثلاً 20 دقیقه مانده به طلوع آفتاب بیدار شوید و نماز خود را بجا بیاورید و هر روز نماز خود را سعی کنید به نماز اول وقت نزدیک تر نماید. 5. انجام هر کاری در ابتدا ممکن است کمی سخت باشد، ولی با تمرین و ممارست و استقامت و پایداری آن عمل آسان خواهد شد. خیلی از جوانان تلاش کرده اند و به نتیجه نیز رسیده اند. 6. جهت پایبندی به تصمیم برای خود برنامه تنبیه بگذارید. به عنوان مثال با خود عهد ببندید که هرگاه سر ساعت مورد نظر از خواب بلند نشدید، برنامه ی مورد علاقه تان را که هر روز دنبال می کردید ترک نمایید.
7. یکی از کارهای شیطان قبل از انجام هرعبادتی این می باشد که، آن را برای ما سخت جلوه می دهد. مانند ذره بین که اجسام کوچک را بزرگ نشان می دهد و در این صورت است که با بزرگ نشان دادن چیزی فرد در خود احساس ناتوانی می کند.
8. نمازهای روزانه ی خود را سعی کنید در مساجد به جای آورید و از این طریق روحیه یی معنویتان را بالا ببرید. هر مقدار که ایمان تان افرایش یابد، انجام اعمال عبادی برایتان آسان تر خواهد شد.
9.همان طور که انجام عبادت ایمان را افزایش می دهد، گناه نیز ایمان فرد را سست کرده و توفیق عبادت را از فرد می گیرد. بر این اساس باید انسان از گناه خود توبه حقیقی نماید تا به انجام عبادت موفق شود. پیامبر خدا - صلی الله علیه وآله و سلم- می فرماید: نیکی را نور دل و آرایه(زیبای و روشنای) رخسار و نیروی کار یافتم و بدی و گناه را سیاهی دل و سستی در کار و زشتی چهره .5
10. در مورد آثار و پیامدهای نماز تأمل کنید، البته اگر قبل از نمازهای روزانه و شب به هنگام خواب باشد، موثر تر است. این مطلب را به عنوان اصل کلی در ذهن داشته باشید، هر مقداری آگاهی ما در مورد مسئله ای افزایش یابد احتمال انجام آن کار (در صورت مثبت بودنش) نیز افزایش می یابد. از این رو به این مطالب دقت کنید. « و کسانی که بر نمازهایشان مواظبت می کنند . آنان همان وارثانند(وارثان بهشت)».6
امام علی -علیه السلام- می فرمایند : هیچ کاری نزد خدای ( عزو جل ) محبوبتر از نماز نیست. پس مبادا چیزی از امور دنیا شما را از اوقات نماز باز دارد ؛ زیرا خدای ( عز و جل ) مردمانی را نکوهیده و فرموده است : « همانان که از نمازشان غافلند» یعنی از اوقات نماز غافلند و به آن اهمیتی نمی دهند.7 در اهمیت صبح همان بس که خدای عز و جل به آن قسم خورده است : « و سوگند به صبح چون آشکار شود8 و سوگند به صبح چون بدمد9 ».
بر این اساس می توان با برنامه ریزی صحیح از این لحظات ملکوتی بهره برد و خود را محروم نکرد و آن را مقدمه ای برای سحر خیزی قرار داد . علامه حسن زاده ی آملی ( حفظه الله تعالی ) می فرمایند : کسی که سحر ندارد از خود خبر ندارد !
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ای ابوذر! پروردگارت عزّ وجلّ، به وجود سه نفر، بر فرشتگانش می بالد : مردی که در جایی تنها باشد وبه وقت اذان اذان بگوید ونماز بخواند. پروردگارت به فرشتگان می فرماید: ببینید بنده من نماز می خواند وهیچ کس جز من او را نمی بیند . پس هفتاد هزار فرشته به زمین فرود آیند وپشت سر او به نماز ایستند وتا فردای آن روز برایش آمرزش می طلبند.
و مردی که شب هنگام در تنهایی برخیزد و نماز گزارد وسجده کند و در حال سجده خوابش برد . پس ، خداوند متعال فرماید : به بنده من بنگرید که روحش نزد من است وبدنش در طاعت من سجده کنان. ...10
پیامبر خدا -صلی الله علیه و آله- می فرماید : هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و مواضع خورشید اهتمام ورزد مگر اینکه آسودگی در هنگام مردن و از بین رفتن غم و اندوه ها و نجات از آتش را برایش ضمانت کنم .11
پی نوشت ها :
1. صلوة الخاشعین، شهید دستغیب.
2. اسرار نماز، محسن قرائتی.
1 .نباء/9 و 10.
2 . میزان الحکمه/ ج 1/ ص 186 .
3 . همان/ 187.
4 . همان/ ج 7 / ص 3129.
5 . همان/ج3/114.
6 . مؤمنون / 9 و 10.
7 . میزان الحکمه / ج 7 / ص 3129.
8 . مدثر / 34.
9 . تکویر / 18.
10 . میزان الحکمه / ج 2/ ص 557.
11 . همان.
منبع : وبلاگ سید مصطفی علم خواه
رمز ارتباط معنوی با امام زمان(عج)
همه ما کم و بیش با مفهوم گناه و اثرهای آن تا حدودی آشنا هستیم. گناه ـ که همان تخلف از دستورهای الهی است ـ اثرات ویرانگری بر دنیا و آخرت انسان داشته و موجودیت و هویت معنوی او را به شدت متزلزل میکند. این اثرات در کتابهای اخلاقی نوشته شده که مطالعه آن پر سود است؛ اما در این مقاله از دو جهت به گناه و اثر آن پرداخته میشود: اول؛ اثر گناه بر قلب و بنیان اعتقادی انسان و دوم؛ اثر گناه بر رابطه معنوی با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف .
اثر گناه بر قلب و اعتقاد انسان
از میان تمام آثار معاصی، مخربترین و خطرناکترین اثر گناهان، اثری است که بر قلب یعنی مرکز ادراکی و اعتقادی انسان و جایگاه محبت الهی گذاشته میشود و باعث فساد و سرنگون شدن قلب میگردد. استمرار بر گناه باعث ایجاد حالاتی در انسان میشود که منشأ این حالات، تحول و دگرگونی قلب است.
پیشاپیش بر این مطلب اصرار داریم که چون اثرات گناه، مانند اثرات تقوا و اعمال صالح، کمکم و به آرامی صورت میپذیرد، شاید سالها طول بکشد تا چنین حالاتی در انسان در اثر گناه ایجاد شود؛ از اینرو شخص گناهکار متوجه نمیشود که با خود چه میکند؟(1)
استمرار گناه باعث ایجاد حالاتی در آدمی میشود که هر چند نمیتوان بهطور دقیقتر مراحل و ترتیب آنها را بیان و بر همه افراد تطبیق نمود، امّا این حالات مشابه و در غالب گناهکاران کم و زیاد مشهود است. از خطرناکترین این حالات در اثر تکرار گناه، بهوجود آمدن حالت «شک» در مسائل اعتقادی و دینی، همچون توحید، معاد، نبوت و قرآن است که البته در ابتدا چون شخص هنوز با ایمان است او را آزار میدهد. آزار دهندهتر از آن این که این شک با استدلال و مطالعه کتاب برطرف نمیشود؛ از اینرو شخص آلوده به گناه، به این در و آن در میزند تا آتش شک را در قلبش خاموش کند، اما نمیتواند. تنها راه اصلاح از این نوع شک آزار دهنده، ترک معصیت است و الاّ کمکم این شک به گونهای در قلب تثبیت میشود که نتیجه آن، انکار اعتقادات خواهد بود.
از دیگر آثار ویرانگرانه گناه، پذیرش آسان شبهات و قبول نکردن جواب استدلالی به آن میباشد. البته نه اینکه نمیپذیرد، بلکه قلبش نمیتواند بپذیرد.
از اثرات دیگر مخرّب گناه در گناهکار، جبههگیری در مقابل حق و اهل حقیقت و دفاع از باطل و اهل باطل است؛ گرچه نمیتوان در همه افراد این حکم را جاری کرد، ولی گاهی دیده میشود که شخص گناهکار به امام معصوم و افعال وی اشکال دارد، اما از دشمنان وی دفاع میکند. و بدتر از آن این که در قلبش، نسبت به دشمنان اهلبیت، محبت دارد! گاهی هم میفهمد و از این نوع محبتها در قلبش به ترس میافتد، ولی نمیداند ریشه آن از کجاست و چه باید بکند، نمیداند که باید گناه را کنار بگذارد تا قلبش درمان شود.
از دیگر آثار خانمان سوز گناه، بیعلاقگی و بیحوصلگی نسبت به عبادات و مساجد و اماکن مذهبی است که در بعضی مواقع با پیدا شدن سئوالهایی مثل اینکه فلسفه نماز خواندن چیست؟ چرا باید نماز بخوانیم؟ روزه گرفتن ما چه فایدهای برای خدا دارد و نظایر آن بروز میکند. البته گاهی هم این سؤالها برای فهم حکمت و پایبندی بیشتر به فرایض الهی پرسیده میشود. از آن طرف علاقه به لهو و لعب و بازی و افراط در شوخی و خنده در آنها زیاد میشود.
آیاتی نظیر آیه«ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاؤُوا السُّوأَی أَن كَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَ كَانُوا بِهَا یَسْتَهْزِؤُون؛(2) سپس سرانجام کسانى که اعمال بد مرتکب شدند به جایى رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آن را به مسخره گرفتند!» و نیز آیه «كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا یَكْسِبُونَ؛(3) چنین نیست که آنها مىپندارند، بلکه اعمالشان چون زنگارى بر دلهایشان نشسته است!» و یا آیه «فَإِنَّهَا لَا تَعْمَی الْأَبْصَارُ وَلَكِن تَعْمَی الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ؛(4) چرا که چشمهاى ظاهر نابینا نمىشود، بلکه دلهایى که در سینههاست کور مىشود.» که در قرآن کریم آمده، بیانگر همین نکته مهم است.
در بسیاری از روایات نیز به موضوع مورد بحث تصریح شده است، به گونهای که در یکی از سخنان امام صادق (علیه اسلام) آمده است: «به جان خودم سوگند که مردمان نادان و خدانشناس را خدا نادان نیافریده است. آنان دلالتهای آشکار و نشانههای روشن را در آفرینش خود میبینند و ملکوت آسمانها و زمین و آفرینش شگفت آوری را که در کمال نظم است و بر وجود آفریدگار دلالت دارد، مشاهده میکنند، اما مردمانی هستند که درهای گناهان را بر خود گشوده و راه شهوتها را بر خویش هموار کردند و در نتیجه هواهای نفس به دلهایشان چیره گشت و به سبب ستمی که بر خویش روا داشتند شیطان بر ایشان مسلط گشت و خدا این چنین به دلهای متجاوزان مهر مینهد».(5)
اثر گناه بر ارتباط معنوی با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف
در حدیث شریفی از امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است: «آنچه باعث تأخیر افتادن دیدار ما با شیعیان ما میشود، اعمال ناشایست آنهاست. پس باید هر یک از شیعیان از اعمالی که باعث ناراحتی ما میشود دوری کنند».
علاوه بر آن توصیه بزرگان اخلاق، برای تحصیل رضایت حضرت ولی عصر(عج)، دایر مدار ترک گناه است. حضرت آیتالله بهجت رحمه الله علیه میفرمود: «ترک واجبات و ارتکاب محرمات حجاب و نقاب دیدار ما از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است»(6) و در جواب اینکه چگونه میتوان رابطه خویش را با اهلبیت(علیهم السلام) و محضر صاحب العصر(عج) تقویت کنیم، فرمود: «اطاعت و فرمان برداری از خدا بعد از شناخت او.»(7) همچنین مرحوم آیتالله حسن صافی اصفهانی(ره) میفرمود: «کسی که واقعاً در مسیر تقوا [ترک گناه] قرار بگیرد، محال است که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به او علاقه نداشته باشد و با او ارتباط برقرار نکند، [این امر] حتمی و قطعی است.»(8) شکی نیست که رابطه با امام عصر(عج) و رضایت حضرتش و حتی تشریف به محضر ملکوتی ایشان را فقط باید در ترک گناه جستوجو کرد.
راهی برای ترک گناه
حال که اینقدر گناه اثرات بسیار بدی بر روح و جسم آدمی میگذارد، باید به سراغ راههای ترک گناه رفت. از مهمترین راههای ترک گناه ـ مطابق با روایات و توصیه های علمای اخلاق ـ یاد مرگ است، اما این امر باید مرتّب و مداوم باشد، این عمل مؤثر باید هر شب و در موقع خواب انجام شده و ادامه پیدا کند. یاد مرگ، داوری بسیار قوی برای اصلاح قلب و رفع اثرات گناه است.
عاشق دیدار امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ، اگر حقیقتاً به دنبال مطلوب خود هست، باید به دنبال این مطلب باشد و اسباب گناه را از خود دور کند. هر شب مرگ و مسائل بعد از مرگ را یاد کرده و جهت سهولت در کار، کتابهایی درباره مرگ و معاد و عواقب گناهان را مطالعه نماید و از خدا و اهل بیت (علیهم السلام) با گریه و تضرع بخواهد تا کمکم اثر گناهان از قلبش زدوده شده و میل به گناه در وی آنقدر ضعیف شود که شخص بر هوای نفسش غالب گردد، چرا که این امر، همان رضایت امام زمان (عج) و نقطه اتصال به آن حضرت است.
پی نوشت ها:
[1]. از آن سو، چون اثرات تقوا و مستحبات تدریجی است، لذا غالباً انسان استقامت خود را از دست میدهد. به همین جهت قرآن و روایات بر استقامت تأکید ویژه دارند.
[2]. سوره روم/10.
[3]. سوره مطففین/14.
[4]. سوره حج/46.
[5]. بحارالانوار، ج3.
[6]. در محضر بهجت، ج1.
[7]. به سوی محبوب.
[8]. شوق وصال.
اشاره:
نوشتار پیش رو، به صورت گزینشی به شرح احادیث شیعی می پردازد، بیشتر احادیث این مجموعه توسط آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی (سخنرانی معظم له در مسجد بازار تهران) از مراجع عظام تقلید شرح و بسط یافته اند.
رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ (عَلَیهِ السَّلَامُ) قَالَ:
إِنَّ أَوَّلَ مَا عُصِیَ اللَّهُ بِهِ سِتٌّ حُبُّ الدُّنْیَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الطَّعَامِ وَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ النَّوْمِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ.[1]
ترجمه و شرح:
روایت از امام صادق(صلوات الله علیه) منقول است كه حضرت فرمودند: سرآمد اموری كه موجب میشود انسان از فرمان الهی سرپیچی كند و نسبت به خداوند گناه و عصیان كند، شش مورد است. یعنی این شش مورد سرآمد هستند؛ نه این كه موارد دیگر موجبِ گناه نمیشود. اینها غالباً سرآمد هستند. گناهانی كه از انسان سر میزند، منشأش غالباً یكی از اینها است.
اول: حبّ الدنیا؛ پول دوستی. این موجب میشود كه نه حرام سرش بشود نه حلال. لذا موجب عصیان می شود. دو نوع گناه داریم كه یكی از آنها ترك واجب است؛ خودِ ترك واجب هم گناه است. پول دوستی منشأ گناه میشود.
دوم: حبّ الرئاسة؛ جاه طلبی، ریاست طلبی. این هم منشأ گناهان و معاصی دیگر میشود.
سوم: حبّ الطعام؛ «ابن البطن»، یعنی كسانی كه به اسارت شكم میروند. این هم منشأ گناهان بعدی میشود.
چهارم: حبّ النساء؛ منظور «ابن الفرج» است. مراد از حبّ النساء شهوت جنسی است.
از آن طرف، حبّ الطعام به تعبیر ما شهوت بطنی و شكم پرستی است، از این طرف هم شهوت جنسی را مطرح میفرماید كه از این دو تعبیر میشود به «ابن البطن و الفرج». اینها اسیرند و به اسارت شكم و شهوت جنسیشان درآمدهاند. این منشأ میشود برای گناه.
پنجم: حبّ النوم؛ یعنی كسانی كه خیلی مقیّدند به خوابیدن. اینها هم به معصیت میافتند. یك سنخ معاصی هست كه منشأش حبّ نوم و خواب است. صبح نماز صبحش قضا میشود، برای چه؟ چون میخواهد بخوابد.
ششم: حب الراحة؛ یعنی راحت طلبی. این هم منشأ یک سنخ از معاصی است.
یك رشته هست كه همه این شش مورد را به هم پیوسته میكند و آن «حُبّ» است. «حبّ الدنیا»، «حبّ الرئاسة»، «حبّ الطعام»، «حبّ النساء»، »حبّ النوم»، «حبّ الراحة». همه اینها مثل دانههای تسبیحی در یک نخ هستند و آن نخ تسبیح، همین «حبّ دنیا و امور مادّی» است. لذا همه اینها مربوط به هم هستند. تعلّق به این عالم مادّه است كه انسان را به گناه میكشاند. این اگر نباشد، هیچ وقت گناه سر نمیزند و واجب هم ترك نمیشود.[2]
فضیلت ماه شعبان
شعبان ماه بسیار شریفى است و به حضرت سید انبیاء صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله منسوب است و آن حضرت این ماه را روزه مىگرفت و به ماه رمضان وصل مىكرد و مىفرمود شعبان، ماه من است هر كه یك روز از ماه مرا روزه بگیرد بهشت برای او واجب میشود و از حضرت صادق علیه السلام روایت شده است كه چون ماه شعبان فرا میرسید امام زین العابدین علیه السلام اصحاب خود را جمع مىنمود و مىفرمود اى اصحاب من مىدانید این چه ماهى است؟ این ماه شعبان است و حضرت رسول صلى الله علیه و آله مىفرمود شعبان ماه من است پس در این ماه براى جلب محبت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود روزه بدارید. به حقّ آن خدایى كه جان علىّ بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مىكنم كه از پدرم حسین بن على علیهماالسلام شنیدم كه فرمود شنیدم از امیرالمؤمنین علیه السلام كه هر كه روزه بگیرد در ماه شعبان براى جلب محبّت پیغمبر خدا و تقرّب به سوى خدا؛ خداوند او را دوست میدارد و در روز قیامت كرامت خود را نصیب او میگرداند و بهشت را براى او واجب میکند.
شیخ از صفوان جمال روایت كرده كه گفت : حضرت صادق علیه السلام به من فرمود كسانى را كه در اطراف تو هستند را بر روزه گرفتن در ماه شعبان ترغیب کن. گفتم فدایت شوم مگر در فضیلت آن چیزى هست؟ فرمود بله همانا كه رسول خدا صلى الله علیه و آله هر گاه هلال ماه شعبان را مىدید به مُنادیى امر مىفرمود كه در مدینه ندا مىكرد: اى اهل مدینه من رسولم از جانب رسول خدا صلى الله علیه و آله به سوى شما. ایشان مىفرماید آگاه باشید همانا شعبان ماه من است پس خدا رحمت كند كسى را كه یارى كند مرا بر ماه من یعنى روزه در آن ماه روزه بگیرد.
سپس از حضرت صادق علیه السلام و ایشان از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرد که مىفرمود: از زمانى كه شنیدم منادى رسول خدا صلى الله علیه و آله ندا كرد در ماه شعبان، ترک نشد از من روزه شعبان و ترک نخواهد شد از من تا مدتى كه حیات دارم ان شاء الله تعالى.
سپس مىفرمود كه روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرت از خدا است.
اعمال این ماه شریف بر دو قِسم است: اعمال مشتركه و اعمال مختصه .
اعمال مشتركه ماه شعبان
1- هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» گفته شود.
2- هر روز هفتاد مرتبه ذکر « اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود. و در بعضى روایات "الْحَىُّ الْقَیُّومُ" پیش از "الرَّحْمنُ الرَّحیمُ" است و عمل به هر دو خوبست و از روایات استفاده مىشود كه بهترین دعاها و ذكرها در این ماه استغفار است و هر كس هر روز در این ماه هفتاد مرتبه استغفار كند مثل آن است كه هفتاد هزار مرتبه در ماههاى دیگر استغفار كند.
3- صدقه دادن در این ماه اگرچه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام میکند. از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است كه آن حضرت در باب فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان؟ راوى عرض كرد یابن رسول الله چه ثوابی دارد كسى كه یك روز از شعبان را روزه بگیرد؟
حضرت فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست.
عرض كرد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار . هر كس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان كه یكى از شما شتر تازه متولد شدهای را تربیت مىكند تا آن كه در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتى كه به اندازه كوه اُحُد شده باشد.
4- در کل این ماه هزار بار ذکر « لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ » را كه ثواب بسیار دارد؛ گفته شود. از جمله آن كه عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته شود.
5- در هر پنجشنبه این ماه دو ركعت نماز اقامه شود؛ که در هر ركعت بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحید و بعد از سلام صد بار صلوات فرستاده شود تا حق تعالى هر حاجتى که دارد را برآورد. چه در امور دنیوی و یا در امور معنوی. و نیز روزه این ماه فضیلت بسیار دارد و روایت شده كه در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمانها را زینت مىكنند. پس ملائكه عرض مىكنند خداوندا بیامرز روزهداران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان و در روایت نبوى آمده است كه هر كه روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد حقّتعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجتهاى آخرت او را برآورد.
6- در این ماه صلوات بسیار فرستاده شود .
7- در هر روز از شعبان در هنگام ظهر و در شب نیمه آن صلوات هر روز شعبان که از امام سجاد علیهالسلام روایت شده، خوانده شود که به شرح ذیل است :
اَللّهُمََّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیْتِ الْوَحْىِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَامَنُ مَنْ رَكِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْكَهْفِ الْحَصینِ وَ غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَكینِ وَ مَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً كَثیرَةً تَكُونُ لَهُمْ رِضاً وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَ قَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْكَ وَ قُوَّةٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبى بِطاعَتِكَ وَلا تُخْزِنى بِمَعْصِیَتِكَ وَارْزُقْنى مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِكَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِكَ وَ نَشَرْتَ عَلَىَّ مِنْ عَدْلِكَ وَ اَحْیَیْتَنى تَحْتَ ظِلِّكَ وَ هذا شَهْرُ نَبِیِّكَ سَیِّدِ رُسُلِكَ شَعْبانُ الَّذى حَفَفْتَهُ مِنْكَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذى كانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّمَ یَدْاَبُ فى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ فى لَیالیهِ وَ اَیّامِهِ بُخُوعاً لَكَ فى اِكْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلى مَحَلِّ حِمامِهِ.
اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَى الاِْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَ نَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً وَ طَریقاً اِلَیْكَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنى لَهُ مُتَّبِعاً حَتّى اَلْقاكَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّى راضِیاً وَ عَنْ ذُنُوبى غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لى مِنْكَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَ اَنْزَلْتَنى دارَ الْقَرارِ وَ مَحَلَّ الاْخْیارِ .
8- در این ماه مناجات شعبانیه خوانده شود. این مناجات از ابن خالویه نقل شده و گفته این مناجات حضرت امیرالمؤمنین و امامان است.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاسْمَعْ دُعائى اِذا دَعَوْتُكَ وَاْسمَعْ نِدائى اِذا نادَیْتُكَ وَاَقْبِلْ عَلىَّ اِذا ناجَیْتُكَ فَقَدْ هَرَبْتُ اِلَیْكَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیكَ مُسْتَكیناً لَكَ مُتَضرِّعاً اِلَیْكَ راجِیاً لِما لَدَیْكَ ثَوابى وَ تَعْلَمُ ما فى نَفْسى وَ تَخْبُرُ حاجَتى وَ تَعْرِفُ ضَمیرى وَلا یَخْفى عَلَیْكَ اَمْرُ مُنْقَلَبى وَ مَثْواىَ وَ ما اُریدُ اَنْ اُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقى واَتَفَوَّهُ بِهِ مِنْ طَلِبَتى وَ اَرْجُوهُ لِعاقِبَتى وَ قَدْ جَرَتْ مَقادیرُكَ عَلَىَّ یا سَیِّدى فیما یَكُونُ مِنّى اِلى آخِرِ عُمْرى مِنْ سَریرَتى وَ عَلانِیَتى وَ بِیَدِكَ لا بِیَدِ غَیْرِكَ زِیادَتى وَ نَقْصى وَ نَفْعى وَ ضَرّى اِلهى اِنْحَرَمْتَنى فَمَنْ ذَاالَّذى یَرْزُقُنى وَ اِنْ خَذَلْتَنى فَمَنْ ذَاالَّذى یَنْصُرُنى.
اِلهى اَعُوذُبِكَ مِنَ غَضَبِكَ وَ حُلُولِ سَخَطِكَ اِلهى اِنْ كُنْتُ غَیْرَ مُسْتَاْهِلٍ لِرَحْمَتِكَ فَاَنْتَ اَهْلٌ اَنْ تَجُودَ عَلىَّ بِفَضْلِ سِعَتِكَ اِلهى كَاَنّى بِنَفْسى واقِفَةٌ بَیْنَ یَدَیْكَ وَ قَدْ اَظَلَّها حُسْنُ تَوَكُّلى عَلَیْكَ فَقُلْتَ ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَ تَغَمَّدْتَنى بِعَفْوِكَ اِلهى اِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ اَوْلى مِنْكَ بِذلِكَ وَ اِنْ كانَ قَدْ دَنا اَجَلى وَ لَمْ یُدْنِنى مِنْكَ عَمَلى فَقَدْ جَعَلْتُ الاِقْرارَ بِالذَّنْبِ اِلَیْكَ وَسیلَتى.
اِلهى قَدْ جُرْتُ عَلى نَفْسى فِى النَّظَرِ لَها فَلَهَا الْوَیْلُ اِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَها اِلهى لَمْ یَزَلْ بِرُّكَ عَلَىَّ اَیّامَ حَیوتى فَلا تَقْطَعْ بِرَّكَ عَنّى فى مَماتى اِلهى كَیْفَ آیَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِكَ لى بَعْدَ مَماتى وَ اَنْتَ لَمْ تُوَلِّنى اِلاّ الْجَمیلَ فى حَیوتى اِلهى تَوَلَّ مِنْ اَمْرى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَعُدْ عَلَىَّ بِفَضْلِكَ عَلى مُذْنِبٍ قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ اِلهى قَدْ سَتَرْتَ عَلَىَّ ذُنُوباً فِى الدُّنْیا وَ اَنَا اَحْوَجُ اِلى سَتْرِها عَلَىَّ مِنْكَ فى الاُْخْرى اِذْ لَمْ تُظْهِرْها لاَِحَدٍ مِنْ عِبادِكَ الصّالِحینَ فَلا تَفْضَحْنى یَوْمَ الْقِیمَةِ عَلى رُؤُسِ الاْشْهادِ اِلهى جُودُكَ بَسَطَ اَمَلى وَ عَفْوُكَ اَفْضَلُ مِنْ عَمَلى اِلهى فَسُرَّنى بِلِقاَّئِكَ یَوْمَ تَقْضى فیهِ بَیْنَ عِبادِكَ اِلهى اعْتِذارى اِلَیْكَ اِعْتِذارُ مَنْ لَمْ یَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ فَاقْبَلْ عُذْرى یا اَكْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ اِلَیْهِ الْمُسیئُونَ.
اِلهى لا تَرُدَّ حاجَتى وَلا تُخَیِّبْ طَمَعى وَلا تَقْطَعْ مِنْكَ رَجاَّئى وَ اَمَلى اِلهى لَوْ اَرَدْتَ هَوانى لَمْ تَهْدِنى وَ لَوْ اَرَدْتَ فَضیحَتى لَمْ تُعافِنى. اِلهى ما اَظُنُّكَ تَرُدُّنى فى حاجَةٍ قَدْ اَفْنَیْتُ عُمْرى فى طَلَبِها مِنْكَ اِلهى فَلَكَ الْحَمْدُ اَبَداً اَبَداً داَّئِماً سَرْمَداً یَزیدُ وَلا یَبیدُ كَما تُحِبُّ وَ تَرْضى اِلهى اِنْ اَخَذْتَنى بِجُرْمى اَخَذْتُكَ بِعَفْوِكَ وَ اِنْ اَخَذْتَنى بِذُنُوبى اَخَذْتُكَ بِمَغْفِرَتِكَ وَ اِنْ اَدْخَلْتَنىِ النّارَ اَعْلَمْتُ اَهْلَها اَنّى اُحِبُّكَ اِلهى اِنْ كانَ صَغُرَ فى جَنْبِ طاعَتِكَ عَمَلى فَقَدْ كَبُرَ فى جَنْبِ رَجاَّئِكَ اَمَلى اِلهى كَیْفَ اَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِكَ بِالْخَیْبَةِ مَحْروماً وَ قَدْ كانَ حُسْنُ ظَنّى بِجُودِكَ اَنْ تَقْلِبَنى بِالنَّجاةِ مَرْحُوما.ً
اِلهى وَ قَدْ اَفْنَیْتُ عُمْرى فى شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْكَ وَ اَبْلَیْتُ شَبابى فى سَكْرَةِ التَّباعُدِ مِنْكَ اِلهى فَلَمْ اَسْتَیْقِظْ اَیّامَ اغْتِرارى بِكَ وَ رُكُونى اِلى سَبیلِ سَخَطِكَ. اِلهى وَ اَنَا عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدِكَ قائِمٌ بَیْنَ یَدَیْكَ مُتَوَسِّلٌ بِكَرَمِكَ اِلَیْكَ اِلهى اَنَا عَبْدٌ اَتَنَصَّلُ اِلَیْكَ مِمَّا كُنْتُ اُواجِهُكَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْیائى مِنْ نَظَرِكَ وَ اَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْكَ اِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِكَرَمِكَ اِلهى لَمْ یَكُنْ لى حَوْلٌ فَانْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِیَتِكَ اِلاّ فى وَقْتٍ اَیْقَظْتَنى لِمَحَبَّتِكَ وَ كَما اَرَدْتَ اَنْ اَكُونَ كُنْتُ فَشَكَرْتُكَ بِاِدْخالى فى كَرَمِكَ وَ لِتَطْهیرِ قَلْبى مِنْ اَوْساخِ الْغَفْلَةِ عَنْكَ اِلهى اُنْظُرْ اِلَىَّ نَظَرَ مَنْ نادَیْتَهُ فَاَجابَكَ وَاْستَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِكَ فَاَطاعَكَ یا قَریبَاً لا یَبْعُدُ عَنِ المُغْتَرِّ بِهِ وَ یا جَواداً لایَبْخَلُ عَمَّنْ رَجا ثَوابَهُ. اِلهى هَبْ لى قَلْباً یُدْنیهِ مِنْكَ شَوْقُهُ وَ لِساناً یُرْفَعُ اِلَیْكَ صِدْقُهُ وَ نَظَراً یُقَرِّبُهُ مِنْكَ حَقُّهُ اِلهى إنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِكَ غَیْرُ مَجْهُولٍ وَ مَنْ لاذَ بِكَ غَیْرُ مَخْذُولٍ وَ مَنْ اَقْبَلْتَ عَلَیْهِ غَیْرُ مَمْلُوكٍ. اِلهى اِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِكَ لَمُسْتَنیرٌ وَ اِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ لَمُسْتَجیرٌ وَ قَدْ لُذْتُ بِكَ یا اِلهى فَلا تُخَیِّبْ ظَنّى مِنْ رَحْمَتِكَ وَلا تَحْجُبْنى عَنْ رَاْفَتِكَ اِلهى اَقِمْنى فى اَهْلِ وِلایَتِكَ مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّیادَةَ مِنْ مَحَبَّتِكَ اِلهى وَ اَلْهِمْنى وَ لَهاً بِذِكْرِكَ اِلى ذِكْرِكَ وَ هِمَّتى فى رَوْحِ نَجاحِ اَسْماَّئِكَ وَ مَحَلِّ قُدْسِكَ.
اِلهى بِكَ عَلَیْكَ اِلاّ اَلْحَقْتَنى بِمَحَلِّ اَهْلِ طاعَتِكَ وَالْمَثْوَى الصّالِحِ مِنْ مَرْضاتِكَ فَاِنّى لا اَقْدِرُ لِنَفْسى دَفْعاً وَلا اَمْلِكُ لَها نَفْعاً اِلهى اَنَا عَبْدُكَ الضَّعیفُ الْمُذْنِبُ وَ مَمْلُوكُكَ الْمُنیبُ فَلا تَجْعَلْنى مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَكَ وَ حَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِكَ اِلهى هَبْ لى كَمالَ الاِنْقِطاعِ اِلَیْكَ وَ اَنِرْ اَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِیاَّءِ نَظَرِها اِلَیْكَ حَتّى تَخْرِقَ اَبْصارُ الْقُلوُبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ اِلى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ تَصیرَ اَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِكَ اِلهى وَاجْعَلْنى مِمَّنْ نادَیْتَهُ فَاَجابَكَ وَلاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِكَ فَناجَیْتَهُ سِرّاً وَ عَمِلَ لَكَ جَهْراً.
اِلهى لَمْ اُسَلِّطْ عَلى حُسْنِ ظَنّى قُنُوطَ الاْیاسِ وَلاَ انْقَطَعَ رَجاَّئى مِنْ جَمیلِ كَرَمِكَ اِلهى اِنْ كانَتِ الْخَطایا قَدْ اَسْقَطَتْنى لَدَیْكَ فَاصْفَحْ عَنّى بِحُسْنِ تَوَكُّلى عَلَیْكَ اِلهى اِنْ حَطَّتْنِى الذُّنُوبُ مِنْ مَكارِمِ لُطْفِكَ فَقَدْ نَبَّهَنِى الْیَقینُ اِلى كَرَمِ عَطْفِكَ اِلهى اِنْ اَنامَتْنِى الْغَفْلَةُ عَنِ الاِسْتْعِدادِ لِلِقاَّئِكَ فَقَدْ نَبَّهَنِى الْمَعْرِفَةُ بِكَرَمِ آلاَّئِكَ اِلهى اِنْ دَعانى اِلَى النّارِ عَظیْمُ عِقابِكَ فَقَدْ دَعانى اِلَى الْجَنَّةِ جَزیلُ ثَوابِكَ.
اِلهى فَلَكَ اَسْئَلُ وَ اِلَیْكَ اَبْتَهِلُ وَ اَرْغَبُ وَ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَنى مِمَّنْ یُدیمُ ذِكَرَكَ وَلا و یَنْقُضُ عَهْدَكَ وَلا یَغْفُلُ عَنْ شُكْرِكَ وَلا یَسْتَخِفُّ بِاَمْرِكَ اِلهى وَ اَلْحِقْنى بِنُورِ عِزِّكَ الاْبْهَجِ فَاَكُونَ لَكَ عارِفاً وَ عَنْ سِواكَ مُنْحَرِفاً وَ مِنْكَ خاَّئِفاً مُراقِباً یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ وَ صَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ وَ الِهِ الطّاهِرینَ وَ سَلَّمَ تَسْلیماً كَثیراً.
این از مناجاتهاى جَلیلُ الْقَدْر اَئمه عَلیهمُ السلام است.
اعمال مُختصّه ماه شعبان
شب اوّل
دوازده ركعت که در هر رکعت حمد یک مرتبه و یازده مرتبه توحید خوانده شود.
روز اوّل
1- روزه این روز فضیلت بسیار دارد و از حضرت صادق علیه السلام روایت شده كه هر كه روز اوّل شعبان را روزه بگیرد براى او بهشت واجب میشود.
2- سید بن طاوس از حضرت رسول صَلَّى اللهِ علیه و آله براى كسى كه سه روز اوّل این ماه را روزه بگیرد ثواب بسیارى نقل كرده است.
3- در شبهاى سه روز اول دو ركعت نماز وارد شده که در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید یازده مرتبه خوانده شود.
روز سوّم
روز سوم، روز مباركى است كه امام حسین بن على علیهماالسلام در این روز متولد گشت. از قاسم بن عَلاء همدانى وكیل امام حسن عسكرى علیه السلام نامهای رسیده که مولاى ما امام حسین علیهالسلام در روز پنجشنبه سوم شعبان متولد گشت پس این روز را روزه گرفته شود و دعای ذیل در آن روز خوانده شود.
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فى هذَا الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اْستِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ بَكَتْهُ السَّماَّء ُوَ مَنْ فیها وَالاْرْضُ وَ مَنْ عَلَیْها وَ لَمّا یَُطَاْ لابَتَیْها قَتیلِ الْعَبْرَةِ وَ سَیِّدِ الاُْسْرَةِ الْمَمْدُودِ بِالنُّصْرَةِ یَوْمَ الْكَرَّةِ الْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ اَنَّ الاْئِمَّةَ مِنْ نَسْلِهِ وَالشِّفاَّءَ فى تُرْبَتِهِ والْفَوْزَ مَعَهُ فى اَوْبَتِهِ والاْوصِیاَّءَ مِنْ عِتْرَتِهِ بَعْدَ قاَّئِمِهِمْ وَ غَیْبَتِهِ حَتّى یُدْرِكُوا الاْوْتارَ وَ یَثْاَروُا الثّارَ وَ یُرْضُوا الْجَبّارَ وَ یَكُونُوا خَیْرَ اَنْصارٍ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِمْ مَعَ اْختِلافِ اللَّیلِ وَالنَّهارِ. اَللّهُمَّ فَبِحَقِّهِمْ اِلَیْكَ اَتَوَسَّلُ وَ اَسْئَلُ سُؤالَ مُقْتَرِفٍ مُعْتَرِفٍ مُسیَّئٍ اِلى نَفْسِهِ مِمَّا فَرَّطَ فى یَوْمِهِ وَ اَمْسِهِ یَسْئَلُكَ الْعِصْمَةَ اِلى مَحَلِّ رَمْسِهِ.
اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ وَاحْشُرْنا فى زُمْرَتِهِ وَ بَوِّئْنا مَعَهُ دارَ الْكَرامَةِ وَ مَحَلَّ الاِقامَةِ. اَللّهُمَّ وَ كَما اَكْرَمْتَنا بِمَعْرِفَتِهِ فَاَكْرِمْنا بِزُلْفَتِهِ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُ وَ سابِقَتَهُ وَاجْعَلْنا مِمَّنْ یُسَلِّمُ لاِمْرِهِ وَ یُكْثِرُ الصَّلوةَ عَلَیْهِ عِنْدَ ذِكْرِهِ وَ عَلى جَمیعِ اَوْصِیاَّئِهِ وَ اَهْلِ اَصْفِیاَّئِهِ الْمَمْدُودین مِنْكَ بِالْعَدَدِ الاِْثْنَىْ عَشَرَ النُّجُومِ الزُّهَرِ وَالْحُجَجِ عَلى جَمیعِ الْبَشَرِ. اَللّهُمَّ وَهَبْ لَنا فى هذَا الْیَوْمِ خَیْرَ مَوْهِبَةٍ وَ اَنْجِحْ لَنا فیهِ كُلَّ طَلِبَةٍ كَما وَ هَبْتَ الْحُسَیْنَ لِمُحَمَّدٍ جَدِّهِ وَ عاذَ فُطْرُسُ بِمَهْدِهِ فَنَحْنُ عائِذُونَ بِقَبْرِهِ مِنْ بَعْدِهِ نَشْهَدُ تُرْبَتَهُ وَننْتَظِرُ اَوْبَتَهُ آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ .
از امام صادق علیه السلام برای این روز دعایی روایت شده که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا خواندهاند:
اَللّهُمَّ اَنْتَ مُتَعالِى الْمَكانِ عَظیمُ الْجَبَرُوتِ شَدیدُ الِمحالِ غَنِى َُّعنِ الْخَلایِقِ عَریضُ الْكِبْرِیاَّءِ قادِرٌ عَلى ما تَشاَّءُ قَریبُ الرَّحْمَةِ صادِقُ الْوَعْدِ سابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاَّءِ قَریبٌ إذا دُعیتَ مُحیطٌ بِما خَلَقْتَ قابِلُ التَّوبَةِ لِمَنْ تابَ اِلَیْكَ قادِرٌ عَلى ما اَرَدْتَ وَ مُدْرِكٌ ما طَلَبْتَ وَ شَكُورٌ اِذا شُكِرْتَ وَ ذَكُورٌ اِذا ذُكِرْتَ اَدْعُوكَ مُحْتاجاً وَ اَرْغَبُ اِلَیْكَ فَقیراً وَ اَفْزَعُ اِلَیْكَ خاَّئِفاً وَ اَبْكى اِلَیْكَ مَكْرُوباً وَ اَسْتَعینُ بِكَ ضَعیفاً وَ اَتوَكَّلُ عَلَیْكَ كافِیاً اُحْكُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ قَوْمِنا (بِالْحَقِّ) فَاِنَّهُمْ غَرُّونا وَ خَدَعُونا وَ خَذَلُونا وَ غَدَرُوابِنا وَ قَتَلُونا و نَحْنُعِتْرَةُ نَبِیِّكَ وَ وَُلَْدُ حَبیبِكَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللهِ الَّذِى اصطَفَیْتَهُ بِالرِّسالَةِ وَائْتَمَنْتَهُ عَلى وَحْیِكَ فَاجْعَلْ لَنا مِنْ اَمْرِنا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ .
شب سیزدهم
اولین شب از لَیالى بیض است و كیفیّت نماز امشب و دو شَبِ بعد در ماه رجب گذشت .
تعداد صفحات : 2